10 feministycznych filmów, które warto obejrzeć

10 feministycznych filmów, które warto obejrzeć

Hollywood w końcu rozprawiło się z człowiekiem, który zapoczątkował ruch #MeToo - to oznacza, że kobiety pracujące w branży filmowej zaczynają odzyskiwać głos. Z tej okazji przygotowaliśmy listę tytułów, które reprezentują najlepsze kino feministyczne.

1. Męczeństwo Joanny d’arc, reż. Carl Theodor Dreyer, 1928

Przegląd zaczniemy od klasyka nie tylko kina niemego, ale także całej kinematografii. Ten kultowy dramat historyczny został stworzony na podstawie oryginalnego zapisu procesu Joanny d’Arc, a dokładniej jej ostatnich 29 przesłuchań. Akcja filmu dzieje się jednego dnia, w którym to Dziewica Orleańska została spalona na stosie za herezję. Podczas przesłuchań musiała dokonywać wyboru - albo Bóg, albo własne życie.

Dziś, również za sprawą tego filmu Joanna d’Arc, jest uznawana za ikonę feminizmu – w obrazie widzimy jak bohaterka była otoczona przez despotycznych, wrogich wobec niej mężczyzn i karana między innymi za męski strój oraz krótko obcięte włosy. Dreyer w swoim filmie dzięki ujęciom od dołu jeszcze bardziej zaznaczył męską dominację nad francuską heroiną. Wyjątkowość francuskiej produkcji opiera się w dużej mierze na zdjęciach - 90% ujęć to zbliżenia na pełne emocji twarze bohaterów, co było szokującym zabiegiem w tamtych czasach.

2. "Mad Max: Na drodze gniewu", reż. George Miller, 2015

„Mad Max: Na drodze gniewu” został nakręcony 30 lat po premierze ostatniego filmu z serii “Mad Max” przez 71-letniego George’a Millera i zdobył miano jednego z najlepszych filmów 2015 roku. Nic dziwnego – to wciągający film akcji, który jest prawdziwym widowiskiem, opartym na pościgach, eksplozjach, walce, wielkich i szybkich maszynach oraz bogatych efektach specjalnych.

„Na drodze gniewu” to nie tylko świetny film akcji, ale również wartościowe kino feministyczne. Niezwykle ważna jest tu postać Imperatorki Furiosy, która przewodzi grupie uciekinierów, do których zostaje wciągnięty główny bohater filmu. Furiosa zwraca na siebie uwagę twardym charakterem i niezależnością. Kobieta jest tutaj tak samo silna i waleczna, jak męscy bohaterowie, a do tego wyróżnia się rozwagą i sprytem. Poza Furiosą, w „Mad Maxie” mamy jeszcze jeden wątek feministyczny - ucieczka żon-rodzicielek Wiecznego Joego, która jest metaforą zerwania z systemem podporządkowania kobiet mężczyznom, wyzwolenia i niezależności.

3. "Thelma i Louise", reż. Ridley Scott, 1991

Dwie tytułowe przyjaciółki, które żyją w małym miasteczku w USA, wiodą spokojne, nieciekawe i przepełnione rutyną życie. Thelma to kura domowa, zdominowana przez swojego męża, a Louise jest kelnerką, która tkwi w nierozwijającym się związku z pewnym muzykiem. Pewnego dnia postanawiają wyrwać się na kilka dni. Kiedy zatrzymały się w przydrożnym barze na odpoczynek, Thelmę napadł mężczyzna i próbował zgwałcić. Louise w obronie przyjaciółki zastrzeliła napastnika. Od tego czasu ich życie zmieniło się nie do poznania, obfitując w ekscytujące przygody i depczącą im po piętach policję.

Dzieło Ridleya Scotta było jednym z niewielu filmów w okresie swojego powstania, w którym protagonistkami zostały kobiety. Wyraźnie widać w nim przemianę bohaterek z uciśnionych, niepewnych i zależnych od mężczyzn w odważne, wolne i zbuntowane, u których wartością nadrzędną stała się ich przyjaźń.

4. "Małe kobietki", reż. Greta Gerwig, 2019

Tegoroczna kolejna adaptacja słynnej powieści Louisy May Alcott (do tej pory powstało aż 7 ekranizacji!). Joe March, nowojorska nauczycielka, wspomina czasy wojny secesyjnej, w której walczył jej ojciec. W tym czasie wraz ze swoimi 3 siostrami była wychowywana przez matkę, która starała się przekazać im takie wartości jak walka o wolność i szukanie własnej drogi w życiu.

W filmie Grety Gervig widzimy jak dziewczynki borykają się z codziennością, dążą za marzeniami, podejmują pierwsze, ważne decyzje. Reżyserka zwraca uwagę na temat równouprawnienia poprzez podkreślenie wątku, w którym Jo walczy o bycie pełnoprawną pisarką w świecie zdominowanym przez mężczyzn. Oprócz tego, cała fabuła opiera się na historii sióstr, które może nie są walecznymi bohaterkami, ale są po prostu ludźmi, którzy popełniają błędy i walczą o siebie.

5. "Kolor Purpury", reż. Steven Spielberg, 1985

Nakręcony na podstawie powieści Alice Walker (wyróżnienie Nagrodą Pulitzera) “Kolor purpury” porusza temat rasizmu, nietolerancji i ról płciowych. W filmie ukazany jest świat opanowany przez brutalnych i pożądliwych mężczyzn, którzy pomiatają kobietami. Te tymczasem są ofiarami patriarchatu, przez który cierpią fizycznie i psychicznie. Światopogląd głównej bohaterki, czyli Celie, zaczyna się zmieniać, kiedy dzięki poznanym kobietom odnajduje w sobie siłę, zdobywa wiarę we własną wartość, a także odkrywa przyjemność w kontaktach seksualnych z drugą kobietą.

Sama historia Celie jest bardzo przejmująca - ta czarnoskórej kobiety jako dziewczynka była molestowana przez ojca, a jako kobieta została zmuszona do wyjścia za mąż za sporo starszego, sadystycznego Alberta, do którego mówi “Pan”. Życiorys bohaterki udowadnia, że nigdy nie jest za późno, aby wydostać się z wyniszczającej relacji i zawalczyć o samą siebie.

6. "Służące", reż. Tate Taylor, 2011

Kolejny film, który porusza zarówno temat rasizmu, jak i feminizmu. Akcja „Służących” rozgrywa się w latach 60. XX wieku, w Missisipi, które było wtedy jednym z najbardziej rasistowskich stanów. Skeeter, młoda, początkująca pisarka (tzw. dziewczyna z dobrego domu), postanawia przeprowadzić wywiad z czarnoskórymi służącymi z bogatych domów w okolicy. Publikacja powstałej powieści na zawsze zmienić postrzeganie sytuacji czarnoskórej mniejszości, a jej bohaterki zaczną walczyć o przywrócenie godności i koniec dyskryminacji. Bohaterka oraz jedna ze służących zaprzyjaźniają się i co ciekawe okazuje się, że mają ze sobą więcej wspólnego, niż mogłoby się wydawać.

W "Służących", które są adaptacją bestsellerowej powieści Kathryn Stockett, został podjęty temat statusu czarnoskórych kobiet, który zgrabnie uwidacznia się w kontraście z białoskórymi Amerykankami. Mamy przed oczami obraz świata kobiet wykluczonych przez inne kobiety, doświadczających przemocy psychicznej i fizycznej. Film opowiada też o pięknej przyjaźni, którą dziś nazwalibyśmy „girl power” – w takiej relacji kobiety dają sobie wsparcie, która skutkuje wzajemnym rozszerzeniem świadomości i podtrzymaniem wiary we własne możliwości.


7. "Frances Ha", reż. Noah Baumbach, 2010

Greta Gerwig nie tylko tworzy feministyczne kino, ale także występowała w nim jako aktorka. We “Frances Ha” wcieliła się w główną bohaterkę, czyli Frances - 27-letnią tancerkę, niepoprawną optymistkę, żyjącą z dnia na dzień dziewczynę. Frances nie może się jednak odnaleźć w otaczającej rzeczywistości, a jej codziennie nowe, wielkie plany i oczekiwania wobec przyszłości nie znajdują odzwierciedlenia w życiu. Jej świat załamuje się, kiedy współlokatorka i najlepsza przyjaciółka oświadcza, że wyprowadza się do chłopaka. Wówczas musi wtedy stawić czoła rzeczywistości i swojej przyszłości.

“Frances Ha” jest filmem opowiadającym o życiowych wyborach, zmartwieniach, marzeniach i pogoni za szczęściem. Główna bohaterka szuka swojej drogi i miejsca, co nie oznacza w tym wypadku szukania stabilizacji u boku mężczyzny, do czego przyzwyczaiła nas kinematografia. Najsilniejszą relacją w tym filmie jest jest przyjaźń damsko-damska, która zostaje wystawiona na próbę. Piękny, pouczający film o poszukiwaniu szczęścia, w którym nie trzeba było używać kolorów, aby wyzwolić emocje w widzu.

8. "Fortepian", reż. Jane Campion, 1993

Historia filmu „Fortepian” toczy się w połowie XIX wieku. Ada, młoda kobieta z 9-letnią córką z niezamożnej rodziny, została wydana korespondencyjnie za mąż przez ojca za plantatora z Nowej Zelandii. Opuściła rodzinną Szkocję, a wśród bagaży najważniejszą dla niej rzeczą był fortepian. Co ważne dla fabuły i całego kontekstu - Ada jest niemową od 6 roku życia i właśnie poprzez muzykę najlepiej wyraża swoje emocje. Kiedy po ciężkiej podróży dociera do nowego domu, mąż odmawia jej zabrania ze sobą instrumentu i rozkazuje go zostawić. Tytułowy fortepian zabiera sąsiad, z którym Ada zawiera umowę - on odda jej instrument, jeśli ona nauczy go na nim grać. Po czasie zrodziło się między nimi uczucie, co doprowadziło do szeregu dalszych wydarzeń.

“Fortepian” to wyjątkowy film o kobiecie, która w swojej sytuacji, podyktowanej opresyjnym patriarchatem, potrafi zdobyć się na odwagę i zdecydować sama o sobie. Mimo samotności i poczucia wyobcowania, odnajduje się w nowym miejscu. Wraz z biegiem wydarzeń obserwujemy rozwój bohaterki, która w końcu „przemawia” swoim wewnętrznym głosem.

9. "Mustang", reż. Deniz Gamze Ergüven, 2015

W “Mustangu” możemy zobaczyć, jaką moc daje siostrzana solidarność w obliczu przeciwności losu i kultury patriarchalnej – odbierającej wolność i tożsamość kobiet. Poznajemy pięciu nastoletnich sióstr mieszkających w nadmorskim, tureckim miasteczku, które pewnego dnia wdały się we flirt z przypadkowymi chłopakami. Wydawałoby się, że to normalna sprawa, a jednak w tamtej szerokości geograficznej wzburzona społeczność posądziła je o utratę moralności. Babcia i wuj, którzy się nimi opiekowali, postanowili je ukarać. - narzucili dziewczynkom areszt domowy, a następnie postanowili szybko wydać za mąż. Siostry nie godziły się na swoje położenie i postanowiły szukać sposobu, by je zmienić.

Dziewczynki wspólnie stawiają czoła przeciwnościom, nie zgadzając się na narzucony im los. To wspaniały film o buncie, determinacji i potrzebie wolności, które przedstawiane są na tle przerażających, tureckich realiów.

10. "Erin Brockovich", Steven Soderbergh, 2000

Na koniec oscarowy klasyk z Julią Roberts w roli głównej. Tytułowa Erin Brockovich jest dwukrotnie rozwiedzioną, samotną matką z trójką dzieci. Bez wykształcenia, zawodu, stałego źródła utrzymania. Jej wybuchowy charakter i niezbyt przystępna osobowość nie pomagają w nawiązaniu relacji na jakimkolwiek polu, a jednak pewnego dnia, dzięki sile swojego charakteru, zdobywa pracę w kancelarii prawniczej. Tam natrafia na pismo, które odmieniło jej życie - odkrywa poważną sprawę, w której ważą się losy pewnego miasteczka.

“Erin Brokovich” to historia kobiety, która poświęca się w imię ważnej dla pewnej społeczności sprawy. To film o tym, że dzięki odwadze i determinacji można osiągnąć wielkie rzeczy – nawet w świecie zdominowanym przez wielkie korporacje.

tekst: A.R

sznyt tygodnia

najnowsze